Sude
New member
Eski Türklerde Mezar Taşına Ne Ad Verilir? Taşın Taht Kurduğu Yer
Forumdaşlar, selam! Hepimizin hayatında mutlaka denk geldiği, ama çoğu zaman üzerinde fazla düşünmediği bir mesele var: mezar taşları. Şimdi diyeceksiniz ki, “Kardeşim bu ne biçim giriş? Sabah sabah moralimizi mi bozuyorsun?” Durun, hemen suratınızı asmayın. Çünkü mevzu Eski Türkler olunca iş, bildiğimiz o kasvetli mezar taşlarından çıkıp bambaşka bir mizahi ve kültürel boyuta kayıyor.
Taşın Adı: Bengü Taş
Eski Türklerde mezar taşlarına “bengü taş” denirdi. “Bengü” demek, kalıcı, sonsuz anlamına gelir. Yani Türkler, “Ölsek de taşımız dursun, ismimiz unutulmasın” kafasındaydı. Düşünün, adamlar ölümden sonra bile “kalıcı içerik” üretmeye kafayı takmış. Günümüzde Instagram hikâyeleri 24 saat sonra uçup giderken, onlar “ölümsüz story” peşindeymiş!
Erkeklerin Stratejik Yaklaşımı
Şimdi hayal edin: Eski Türk obasında birisi ölmüş. Erkekler toplanıyor. Biri diyor:
— “Arkadaşlar, stratejik düşünelim. Mezar taşını öyle yapalım ki hem düşmana gözdağı olsun, hem de torun torba okusun, dedelerinin kim olduğunu bilsin.”
Erkek aklı işte… “Taşı nereye dikelim, ne kadar sağlam olsun, yazıtların fontu net mi?” diye plan üstüne plan. Bir nevi antik dönem proje yöneticisi gibi takılıyorlar. Hatta eminim ki aralarında şöyle diyaloglar geçmiştir:
— “Abi, bengü taş Arial fontuyla mı olsun, yoksa Times New Roman mı?”
— “Yok, Göktürk runikleriyle yazalım. Daha karizmatik durur.”
Kadınların Empatik Yaklaşımı
Bir de kadınları düşünün. Onlar olaya bambaşka bakıyor:
— “Taş falan tamam da, üstüne yazdığımız sözler kalpten gelsin. Merhumun nasıl biri olduğunu anlatsın. Onunla bağ kuracak torunlar ağlarken, taşın yazısını okuyup gülümsesin.”
Kadınlar mezar taşını bile ilişki odaklı görüyor. Onlar için mesele sadece taş dikmek değil, kalplere dokunacak bir hatıra bırakmak. Yani düşünün, kadınlar olmasa belki de bengü taşların üzerinde sadece şu yazardı: “Burada yatan X kişisidir. Nokta.” Ama kadın eli değince işin içine duygusal dizeler, şiirsel ifadeler giriyor.
Bengü Taş = O Dönemin Facebook Duvarı
Bakın açık konuşayım: Bengü taşlar aslında o dönemin sosyal medyasıydı. İnsanlar hayat hikâyelerini, başarılarını, kahramanlıklarını taşlara yazıyordu. Yani Orhun Yazıtları’nı düşünün; bildiğin “timeline” gibi. Hakan diyor ki: “Milletim için gece uyumadım, gündüz oturmadım.” Hemen altına torunlardan yorum geliyor gibi hayal edin:
— “Dedem, helal olsun sana. Beğendim
”
— “#Gururluyuz #KöktürkTorunları”
Bugün nasıl ki mezar taşına “Sevgiyle anıyoruz” yazıyoruz, o zaman da “Kahramanca savaştı, milletine hizmet etti” gibi statüler düşülüyordu.
Mezar Taşında Mizah Olur mu?
Biliyorum, mezar taşı deyince gülmek garip geliyor. Ama Eski Türklerde taşların üstüne yazılanlar bazen öyle net, öyle doğrudan ki bugünün mizah anlayışına taş çıkarır. Mesela bir yazıtta adam diyor: “Türk halkı, kendi beyine asi oldu. Sonra Çin’in oyuncağı oldu.” Resmen tarih dersi verirken üstü kapalı “aptallık etmeyin” mesajı veriyor.
Hadi düşünün forumdaşlar: Bugün bizim mezar taşlarımıza neler yazılacak?
— “Wi-Fi şifresini asla paylaşmazdı.”
— “Netflix şifresini üç aileyle bölüşürdü.”
— “Kahveyi şekersiz içer, ortamda cool görünürdü.”
Biraz daha güncelleyelim:
— “Burada yatan kişi, sürekli ‘ben az yiyeceğim’ deyip lahmacunu iki kat gömen adamdır.”
Kadın-Erkek Farkının Bengü Taşa Yansıması
Düşünün ki mezar taşı yazısı yazılıyor. Erkekler yazsa:
— “Burada yatan kişi 10 savaş kazandı, 3 kale aldı, 5 defa Çin’i titretti.”
Kadınlar yazsa:
— “Burada yatan kişi en güzel bahar sabahında en sevdiği türküyü söylerdi, çocuklarının başını okşarken gözleri hep gülerdi.”
Gördünüz mü farkı? Erkekler Excel tablosu gibi istatistik döküyor, kadınlar hayatın şiirini yakalıyor.
Forumdaşlara Sorular
Şimdi işin eğlenceli kısmına gelelim. Sizce bugün bize bengü taş dikilse üstüne ne yazılırdı? Erkek forumdaşlarımız hemen “stratejik” cevaplar verecektir:
— “Çalıştı, kazandı, başarılı oldu.”
Kadın forumdaşlarımız ise muhtemelen daha duygusal şeyler düşünecek:
— “İyi dosttu, gülüşüyle herkese neşe saçtı.”
Ben kendi adıma düşünüyorum da, benim bengü taşımda muhtemelen şu yazardı:
— “Çayı soğumadan içemedi, ama soğuyan çayı da çöpe dökmeye kıyamadı.”
Sonuç Yerine Bir Kahkaha
Eski Türklerde mezar taşına “bengü taş” deniyordu, çünkü onlar için önemli olan kalıcılıktı. Ama biz bugün o taşlara bakarken sadece tarihi değil, mizahı da görüyoruz. Çünkü taşların anlattığı şey aslında sadece ölüm değil; yaşamın kendisi, insanın kendini anlatma ihtiyacı.
Forumdaşlar, size soruyorum:
— Sizin mezar taşınıza hangi cümle yazılsın isterdiniz?
— Stratejik mi, empatik mi, yoksa dümdüz mizahi mi olsun?
Haydi bakalım, bu konuyu neşeyle büyütelim. Bengü taşlar bizi güldürsün, düşündürsün, ama en çok da birbirimize bağlasın.
Forumdaşlar, selam! Hepimizin hayatında mutlaka denk geldiği, ama çoğu zaman üzerinde fazla düşünmediği bir mesele var: mezar taşları. Şimdi diyeceksiniz ki, “Kardeşim bu ne biçim giriş? Sabah sabah moralimizi mi bozuyorsun?” Durun, hemen suratınızı asmayın. Çünkü mevzu Eski Türkler olunca iş, bildiğimiz o kasvetli mezar taşlarından çıkıp bambaşka bir mizahi ve kültürel boyuta kayıyor.
Taşın Adı: Bengü Taş
Eski Türklerde mezar taşlarına “bengü taş” denirdi. “Bengü” demek, kalıcı, sonsuz anlamına gelir. Yani Türkler, “Ölsek de taşımız dursun, ismimiz unutulmasın” kafasındaydı. Düşünün, adamlar ölümden sonra bile “kalıcı içerik” üretmeye kafayı takmış. Günümüzde Instagram hikâyeleri 24 saat sonra uçup giderken, onlar “ölümsüz story” peşindeymiş!
Erkeklerin Stratejik Yaklaşımı
Şimdi hayal edin: Eski Türk obasında birisi ölmüş. Erkekler toplanıyor. Biri diyor:
— “Arkadaşlar, stratejik düşünelim. Mezar taşını öyle yapalım ki hem düşmana gözdağı olsun, hem de torun torba okusun, dedelerinin kim olduğunu bilsin.”
Erkek aklı işte… “Taşı nereye dikelim, ne kadar sağlam olsun, yazıtların fontu net mi?” diye plan üstüne plan. Bir nevi antik dönem proje yöneticisi gibi takılıyorlar. Hatta eminim ki aralarında şöyle diyaloglar geçmiştir:
— “Abi, bengü taş Arial fontuyla mı olsun, yoksa Times New Roman mı?”
— “Yok, Göktürk runikleriyle yazalım. Daha karizmatik durur.”
Kadınların Empatik Yaklaşımı
Bir de kadınları düşünün. Onlar olaya bambaşka bakıyor:
— “Taş falan tamam da, üstüne yazdığımız sözler kalpten gelsin. Merhumun nasıl biri olduğunu anlatsın. Onunla bağ kuracak torunlar ağlarken, taşın yazısını okuyup gülümsesin.”
Kadınlar mezar taşını bile ilişki odaklı görüyor. Onlar için mesele sadece taş dikmek değil, kalplere dokunacak bir hatıra bırakmak. Yani düşünün, kadınlar olmasa belki de bengü taşların üzerinde sadece şu yazardı: “Burada yatan X kişisidir. Nokta.” Ama kadın eli değince işin içine duygusal dizeler, şiirsel ifadeler giriyor.
Bengü Taş = O Dönemin Facebook Duvarı
Bakın açık konuşayım: Bengü taşlar aslında o dönemin sosyal medyasıydı. İnsanlar hayat hikâyelerini, başarılarını, kahramanlıklarını taşlara yazıyordu. Yani Orhun Yazıtları’nı düşünün; bildiğin “timeline” gibi. Hakan diyor ki: “Milletim için gece uyumadım, gündüz oturmadım.” Hemen altına torunlardan yorum geliyor gibi hayal edin:
— “Dedem, helal olsun sana. Beğendim
”— “#Gururluyuz #KöktürkTorunları”
Bugün nasıl ki mezar taşına “Sevgiyle anıyoruz” yazıyoruz, o zaman da “Kahramanca savaştı, milletine hizmet etti” gibi statüler düşülüyordu.
Mezar Taşında Mizah Olur mu?
Biliyorum, mezar taşı deyince gülmek garip geliyor. Ama Eski Türklerde taşların üstüne yazılanlar bazen öyle net, öyle doğrudan ki bugünün mizah anlayışına taş çıkarır. Mesela bir yazıtta adam diyor: “Türk halkı, kendi beyine asi oldu. Sonra Çin’in oyuncağı oldu.” Resmen tarih dersi verirken üstü kapalı “aptallık etmeyin” mesajı veriyor.
Hadi düşünün forumdaşlar: Bugün bizim mezar taşlarımıza neler yazılacak?
— “Wi-Fi şifresini asla paylaşmazdı.”
— “Netflix şifresini üç aileyle bölüşürdü.”
— “Kahveyi şekersiz içer, ortamda cool görünürdü.”
Biraz daha güncelleyelim:
— “Burada yatan kişi, sürekli ‘ben az yiyeceğim’ deyip lahmacunu iki kat gömen adamdır.”
Kadın-Erkek Farkının Bengü Taşa Yansıması
Düşünün ki mezar taşı yazısı yazılıyor. Erkekler yazsa:
— “Burada yatan kişi 10 savaş kazandı, 3 kale aldı, 5 defa Çin’i titretti.”
Kadınlar yazsa:
— “Burada yatan kişi en güzel bahar sabahında en sevdiği türküyü söylerdi, çocuklarının başını okşarken gözleri hep gülerdi.”
Gördünüz mü farkı? Erkekler Excel tablosu gibi istatistik döküyor, kadınlar hayatın şiirini yakalıyor.
Forumdaşlara Sorular
Şimdi işin eğlenceli kısmına gelelim. Sizce bugün bize bengü taş dikilse üstüne ne yazılırdı? Erkek forumdaşlarımız hemen “stratejik” cevaplar verecektir:
— “Çalıştı, kazandı, başarılı oldu.”
Kadın forumdaşlarımız ise muhtemelen daha duygusal şeyler düşünecek:
— “İyi dosttu, gülüşüyle herkese neşe saçtı.”
Ben kendi adıma düşünüyorum da, benim bengü taşımda muhtemelen şu yazardı:
— “Çayı soğumadan içemedi, ama soğuyan çayı da çöpe dökmeye kıyamadı.”
Sonuç Yerine Bir Kahkaha
Eski Türklerde mezar taşına “bengü taş” deniyordu, çünkü onlar için önemli olan kalıcılıktı. Ama biz bugün o taşlara bakarken sadece tarihi değil, mizahı da görüyoruz. Çünkü taşların anlattığı şey aslında sadece ölüm değil; yaşamın kendisi, insanın kendini anlatma ihtiyacı.
Forumdaşlar, size soruyorum:
— Sizin mezar taşınıza hangi cümle yazılsın isterdiniz?
— Stratejik mi, empatik mi, yoksa dümdüz mizahi mi olsun?
Haydi bakalım, bu konuyu neşeyle büyütelim. Bengü taşlar bizi güldürsün, düşündürsün, ama en çok da birbirimize bağlasın.