Terk Edilmiş mi, Terkedilmiş mi? Doğru Yazımı ve Kullanımı
Türkçede sıkça karıştırılan yazım hatalarından biri “terk edilmiş” ile “terkedilmiş” arasındaki farktır. Hangi şeklin doğru olduğu ve neden doğru olduğu konusunda kafalar karışabilir. Bu yazıda “terk edilmiş mi, terkedilmiş mi?” sorusuna yanıt verirken, benzer yazım sorunlarına da değineceğim.
1. Terk Edilmiş mi, Terkedilmiş mi? Doğru Yazım Hangisi?
Doğru olan yazım “terk edilmiş” şeklindedir. “Terk” kelimesi kök olarak kullanılır ve “-edilmiş” eki ayrı yazılır. Yani “terk edilmiş” iki kelimeden oluşur: “terk” + “edilmiş”. Türkçede birleşik fiillerden türeyen sıfat-fiil yapıları (örneğin, terk edilmiş, seçilmiş, yazılmış) genellikle ayrı yazılır.
Yanlış olan ise “terkedilmiş” şeklinde bitişik yazılmasıdır. “Terkedilmiş” diye bir kelime Türkçede yoktur. Bu tür birleşik yazımlar, dilin imla kurallarına aykırıdır.
2. Neden “Terk Edilmiş” Ayrı Yazılır?
Türkçede “terk etmek” gibi iki kelimeden oluşan birleşik fiillerin, edilgen çatı eki almış hali “terk edilmiş” şeklindedir. Burada “edilmiş” eki, “etmek” fiilinin edilgen şeklidir ve ayrı yazılması gerekir. İki kelimeden oluşan birleşik fiillerde fiil kısmı olan “etmek” ayrı kalır, bu yüzden “terk edilmiş” yazılır.
Özetle;
- “Terk” = kök (bırakmak, vazgeçmek anlamında)
- “Etmek” = yardımcı fiil
- “Edilmiş” = edilgen geçmiş zaman ekiyle türetilmiş
Bu üçlü birleşim ayrı yazılır.
3. Benzer Sorular ve Cevapları
- “Bırakılmış mı” mı yoksa “bırakılmış mı” mı?
Aynı şekilde “bırakılmış” tek kelimedir çünkü “bırakmak” fiilinin kendisi kökten türemiştir, bu yüzden bitişik yazılır.
- “Gönderilmiş mi, gönderilmiș mi?”
Doğru olan “gönderilmiş”tir. Çünkü burada kök “gönder”dir ve “-ilmiş” eki birleşik olarak yazılır.
- “Yapılmış mı, yapilmiș mi?”
“Yapılmış” doğru yazımdır. Fiilin kökü ve geçmiş zaman eki bitişik yazılır.
- “Ayrılmış mı, ayirilmiş mi?”
“Ayrılmış” doğru yazımdır. Ancak “ayırılmış” kelimesi de kullanılabilir, anlam farklılıklarına dikkat edilmeli.
- “Terk etmek” neden ayrı yazılır?
“Terk etmek” iki kelimeden oluşan bir birleşik fiildir ve bu yüzden ayrı yazılır. “Terkedilmek” diye bir kelime Türkçede yoktur.
4. Yazım Kurallarından Kısa Notlar
Türk Dil Kurumu’nun (TDK) yazım kurallarına göre:
- Yardımcı fiil olan “etmek” ve onun edilgen hali “edilmek” ayrı yazılır.
- Ancak kök fiil ile birlikte kullanılan bazı fiil çekimleri birleşik yazılır.
- Edilgen ve birleşik fiil yapılarında “-miş” eki bitişik yazılır.
Bu temel kural, “terk edilmiş” gibi sözcüklerde uygulanır.
5. “Terk Edilmiş” ve Anlamı
“Terk edilmiş” ifadesi, bir şeyin veya birinin bırakıldığı, başıboş veya yalnız bırakıldığı anlamına gelir. Örneğin:
- “Terk edilmiş bir ev” = sahipleri tarafından bırakılmış, kullanılmayan ev.
- “Terk edilmiş köy” = insanların yaşamadığı köy.
Bu ifadede “terk” kökü, bırakma anlamı taşır ve “edilmiş” eki edilgenlik katarak pasif durumu belirtir.
6. Yanlış Yazımın Sonuçları
“Terkedilmiş” gibi yanlış yazımlar, yazının ciddiyetini azaltır ve okuyucunun dikkati dağılır. Forumlarda ve sosyal medyada doğru yazım kullanmak, güvenilirlik sağlar. Ayrıca arama motorlarında da doğru yazım tercih edilmelidir.
7. Sıkça Sorulan Diğer Benzer Yazım Soruları
- “İnşa edilmiş mi, insa edilmiş mi?”
Doğru: “İnşa edilmiş”. Çünkü “inşa” Arapça kökenli bir kelimedir ve bitişik yazılır.
- “Bağlanmış mı, bağlanmıș mı?”
“Bağlanmış” doğru yazımdır.
- “Seçilmiş mi, seçilmiş mi?”
“Seçilmiş” doğru.
- “Terkedilmiş ev mi, terk edilmiş ev mi?”
Doğru: “terk edilmiş ev”.
8. Özet ve Sonuç
- “Terk edilmiş” doğru yazımdır, “terkedilmiş” yanlıştır.
- “Terk” kökü ve “edilmiş” eki ayrı yazılır.
- Yardımcı fiil “etmek” ve onun edilgen hali “edilmek” ayrı yazılır.
- Benzer edilgen fiillerin yazımına dikkat edilmeli.
- Doğru yazım hem anlam hem de iletişim açısından önemlidir.
Sonuç olarak “terk edilmiş” ifadesini doğru kullanmak, yazının kalitesini artırır ve dilimize saygıyı gösterir. Yazım kurallarına dikkat etmek, özellikle forum ve sosyal medya gibi platformlarda güvenilirlik sağlar.
---
Anahtar Kelimeler: Terk edilmiş, terkedilmiş, doğru yazım, Türkçe yazım kuralları, edilgen yapılar, yardımcı fiil, Türkçe imla, yazım hatası, terk etmek, forum yazımı, dil bilgisi.
Türkçede sıkça karıştırılan yazım hatalarından biri “terk edilmiş” ile “terkedilmiş” arasındaki farktır. Hangi şeklin doğru olduğu ve neden doğru olduğu konusunda kafalar karışabilir. Bu yazıda “terk edilmiş mi, terkedilmiş mi?” sorusuna yanıt verirken, benzer yazım sorunlarına da değineceğim.
1. Terk Edilmiş mi, Terkedilmiş mi? Doğru Yazım Hangisi?
Doğru olan yazım “terk edilmiş” şeklindedir. “Terk” kelimesi kök olarak kullanılır ve “-edilmiş” eki ayrı yazılır. Yani “terk edilmiş” iki kelimeden oluşur: “terk” + “edilmiş”. Türkçede birleşik fiillerden türeyen sıfat-fiil yapıları (örneğin, terk edilmiş, seçilmiş, yazılmış) genellikle ayrı yazılır.
Yanlış olan ise “terkedilmiş” şeklinde bitişik yazılmasıdır. “Terkedilmiş” diye bir kelime Türkçede yoktur. Bu tür birleşik yazımlar, dilin imla kurallarına aykırıdır.
2. Neden “Terk Edilmiş” Ayrı Yazılır?
Türkçede “terk etmek” gibi iki kelimeden oluşan birleşik fiillerin, edilgen çatı eki almış hali “terk edilmiş” şeklindedir. Burada “edilmiş” eki, “etmek” fiilinin edilgen şeklidir ve ayrı yazılması gerekir. İki kelimeden oluşan birleşik fiillerde fiil kısmı olan “etmek” ayrı kalır, bu yüzden “terk edilmiş” yazılır.
Özetle;
- “Terk” = kök (bırakmak, vazgeçmek anlamında)
- “Etmek” = yardımcı fiil
- “Edilmiş” = edilgen geçmiş zaman ekiyle türetilmiş
Bu üçlü birleşim ayrı yazılır.
3. Benzer Sorular ve Cevapları
- “Bırakılmış mı” mı yoksa “bırakılmış mı” mı?
Aynı şekilde “bırakılmış” tek kelimedir çünkü “bırakmak” fiilinin kendisi kökten türemiştir, bu yüzden bitişik yazılır.
- “Gönderilmiş mi, gönderilmiș mi?”
Doğru olan “gönderilmiş”tir. Çünkü burada kök “gönder”dir ve “-ilmiş” eki birleşik olarak yazılır.
- “Yapılmış mı, yapilmiș mi?”
“Yapılmış” doğru yazımdır. Fiilin kökü ve geçmiş zaman eki bitişik yazılır.
- “Ayrılmış mı, ayirilmiş mi?”
“Ayrılmış” doğru yazımdır. Ancak “ayırılmış” kelimesi de kullanılabilir, anlam farklılıklarına dikkat edilmeli.
- “Terk etmek” neden ayrı yazılır?
“Terk etmek” iki kelimeden oluşan bir birleşik fiildir ve bu yüzden ayrı yazılır. “Terkedilmek” diye bir kelime Türkçede yoktur.
4. Yazım Kurallarından Kısa Notlar
Türk Dil Kurumu’nun (TDK) yazım kurallarına göre:
- Yardımcı fiil olan “etmek” ve onun edilgen hali “edilmek” ayrı yazılır.
- Ancak kök fiil ile birlikte kullanılan bazı fiil çekimleri birleşik yazılır.
- Edilgen ve birleşik fiil yapılarında “-miş” eki bitişik yazılır.
Bu temel kural, “terk edilmiş” gibi sözcüklerde uygulanır.
5. “Terk Edilmiş” ve Anlamı
“Terk edilmiş” ifadesi, bir şeyin veya birinin bırakıldığı, başıboş veya yalnız bırakıldığı anlamına gelir. Örneğin:
- “Terk edilmiş bir ev” = sahipleri tarafından bırakılmış, kullanılmayan ev.
- “Terk edilmiş köy” = insanların yaşamadığı köy.
Bu ifadede “terk” kökü, bırakma anlamı taşır ve “edilmiş” eki edilgenlik katarak pasif durumu belirtir.
6. Yanlış Yazımın Sonuçları
“Terkedilmiş” gibi yanlış yazımlar, yazının ciddiyetini azaltır ve okuyucunun dikkati dağılır. Forumlarda ve sosyal medyada doğru yazım kullanmak, güvenilirlik sağlar. Ayrıca arama motorlarında da doğru yazım tercih edilmelidir.
7. Sıkça Sorulan Diğer Benzer Yazım Soruları
- “İnşa edilmiş mi, insa edilmiş mi?”
Doğru: “İnşa edilmiş”. Çünkü “inşa” Arapça kökenli bir kelimedir ve bitişik yazılır.
- “Bağlanmış mı, bağlanmıș mı?”
“Bağlanmış” doğru yazımdır.
- “Seçilmiş mi, seçilmiş mi?”
“Seçilmiş” doğru.
- “Terkedilmiş ev mi, terk edilmiş ev mi?”
Doğru: “terk edilmiş ev”.
8. Özet ve Sonuç
- “Terk edilmiş” doğru yazımdır, “terkedilmiş” yanlıştır.
- “Terk” kökü ve “edilmiş” eki ayrı yazılır.
- Yardımcı fiil “etmek” ve onun edilgen hali “edilmek” ayrı yazılır.
- Benzer edilgen fiillerin yazımına dikkat edilmeli.
- Doğru yazım hem anlam hem de iletişim açısından önemlidir.
Sonuç olarak “terk edilmiş” ifadesini doğru kullanmak, yazının kalitesini artırır ve dilimize saygıyı gösterir. Yazım kurallarına dikkat etmek, özellikle forum ve sosyal medya gibi platformlarda güvenilirlik sağlar.
---
Anahtar Kelimeler: Terk edilmiş, terkedilmiş, doğru yazım, Türkçe yazım kuralları, edilgen yapılar, yardımcı fiil, Türkçe imla, yazım hatası, terk etmek, forum yazımı, dil bilgisi.